- जिल्हाधिकारी पदाची महत्त्व-
- भारतीय प्रशासन सेवेतील ग्रुप A मधील एक प्रमुख प्रशासकीय पद आहे.जिल्हाधिकारी हा जिल्ह्याचा प्रमुख असतो.
- 1772 मध्ये ब्रिटिश गव्हर्नर वारेन हेस्टिंग्स यांनी जिल्हाधिकारी पदाची निर्मिती केली.
- जमीन महसूल वसुलीच्या उद्देशाने हे पद निर्माण करण्यात आले. या पदाचेमहत्त्व वाढवण्यासाठी कंपनी सरकारने न्यायदान आणि नागरी प्रशासनाचीजबाबदारी जिल्हाधिकाऱ्याकडे सोपवली.
- जिल्हाधिकाऱ्याला इंग्रजीमध्ये Collector असे म्हणतात.हा शब्द Dritrictम्हणजे जिल्हा आणि Collect म्हणजे गोळा करणारा या दोन शब्दांनी मिळून बनलेला आहे.
- 1781 मध्ये कंपनी सरकारने जिल्हाधिकाऱ्यांकडे कायदा सुव्यवस्थेची जबाबदारी सोपवली.
- ब्रिटिश काळात जिल्हाधिकारी पदाकडे सत्ता, सन्मान, गौरव आणि भीती निर्माण करणारे पद म्हणून पाहिले जात असे.
- जिल्हाधिकारी हा जिल्ह्यातील सर्व श्रेष्ठ अधिकारी असतो.
- स्वातंत्र्योत्तर काळात जिल्हाधिकारी पदाच्या अधिकार व जबाबदारीत बदल करण्यात आला.जनकल्याणाची संबंधित अनेक कार्य त्यांच्याकडे सोपवण्यात आली.
- जिल्हाधिकाऱ्यांची निवड दोन मार्गाने केले जाते. पहिला मार्ग म्हणजे सरळ सेवा भरती होय. संघ लोकसेवा आयोगाकडून भारतीय प्रशासकीय सेवा पदासाठी निवड केलेल्या उमेदवाराची जिल्हाधिकारी म्हणून राज्यशासन नेमणूक करते.
- संघ लोकसेवा आयोगाकडून निवड झालेल्या जिल्हाधिकाऱ्यांच्या सेवाशर्ती,वेतन,बढती,सेवा निवृत्ती बाबत केंद्र सरकारचे नियम लागू होतात.
- राज्य सेवेत उपजिल्हाधिकारी म्हणून कार्य करणाऱ्या व्यक्तीस बढती देऊन जिल्हाधिकारी पदावर नेमले जाते.
- भारत प्रशासन सेवेतून आलेल्या जिल्हाधिकाऱ्यांचे सेवानिवृत्ती वय 60 वर्ष तर बढती मिळून जिल्हाधिकारी बनलेल्या 58 व्या राज्य शासनाच्या नियमाप्रमाणे सेवानिवृत्त होतात.
• जिल्ह्याचा प्रमुख या नात्याने जिल्हाधिकाऱ्यांकडे अनेक जबाबदाऱ्या संपलेल्या आहेत.
• जिल्हा प्रशासकीय अधिकारी- जिल्ह्यातील राजपत्रित अधिकाऱ्यांच्या नेमणुका, बदल्या,चौकशी, रजा मंजूर करणे. जिल्ह्याचे अंदाजपत्रक तयार करणे. कर्मचारी वर्गावर देखरेख व नियंत्रण ठेवणे. जिल्हा प्रशासनाची ध्येय धोरणे ठरवणे. जिल्ह्यात घडणाऱ्या घडामोडींची राज्य शासनाला माहिती देणे.
• जिल्हा नियोजन मंडळाच्या सचिव म्हणून काम पाहणे.
• जिल्ह्याचा राजशिष्टाचार अधिकारी या नात्याने जिल्ह्यात येणाऱ्या पाहुण्यांचे स्वागत करणे.
• जिल्हादंडाधिकारी या नात्याने कायदा-सुव्यवस्था राखण्यासाठी आवश्यक ती पावले उचलणे.
• जिल्हा महसूल अधिकारी या नात्याने महसूल प्रशासनावर देखरेख ठेवणे.
• जिल्हा विकास अधिकारी या नात्याने जिल्ह्यात विविध विकास कामांची अंमलबजावणी करणे.
• आमदार आणि खासदार फंडातून निधी खर्च करणे. पंचायत राज्य संस्थांवर नियंत्रण ठेवणे.
• जिल्हा निवडणूक अधिकारी या नात्याने निवडणुका पार पडण्यासाठी आवश्यक ती कार्य करणे.
• नैसर्गिक आपत्तीच्या काळात नागरिकांचे संरक्षण करणे व मदत करणे.
• नागरिकांना राष्ट्रीयत्व किंवा विविध प्रकारचे दाखले देणे.
• जिल्ह्यातील सांस्कृतिक व सार्वजनिक कार्यक्रमात उपस्थित राहणे. सार्वजनिक वितरण व्यवस्थेवर देखरेख व नियंत्रण ठेवणे.
२ महिन्यांपूर्वी
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा
If you have any donuts. Lets me Know.